Principles and Values of Children’s Care, Play, Learning and Development (0-19 years of age) Egwyddorion a Gwerthoedd Gofal, Chwarae, Dysgu a Datblygiad Plant (0-19 oed)
How positive approaches can be used to support positive behaviour in children Sut mae’n bosibl defnyddio dulliau cadarnhaol i gefnogi ymddygiad cadarnhaol

The meaning of positive approaches is to be operating in a way that considers the child-centred approach by:

• concentrating on the child as an individual
• listening
• looking at holistic development
• encouraging the child to make decisions and solve problems
• respecting and valuing
• considering the child's likes and dislikes
• recognising communication ability and skills
• understanding the effect of the environment on the child.

By practising the steps above, you will consider each child as an individual and thus minimise the likelihood that the child will display negative behaviour. It's important that the childcare worker communicates using positive rather than negative statements. The aim is to try to encourage the children with positive statements rather than constantly remind them with negative statements.

Example of a positive statement: ‘If you know how many colours are in the rainbow, raise your hand Sara. Well done’.

Example of a negative statement: ‘Sara, I've told you before, don't shout out’.

The meaning of supporting positive behaviour: Supporting positive behaviour means that you draw attention to the positive behaviour and ignore the negative behaviour. By using this method and giving the child attention for positive behaviour, the child will be more likely to repeat it. It's crucial that you praise the child for the positive behaviour, possibly offering a reward.

However you support the children, your praise needs to be consistent. It must be ensured that the provision minimises the barriers to learning in order to avoid the likelihood of negative behaviour amongst children.

Further reading

https://bit.ly/2WI7n1I

Golyga hyn eich bod yn gweithredu mewn ffordd sydd yn ystyried y dull plentyn-ganolog trwy:

• ganolbwyntio ar y plentyn fel unigolyn
• wrando
• edrych ar ddatblygiad cyfannol
• annog y plentyn i wneud penderfyniadau a datrys problemau
• barchu a gwerthfawrogi
• ystyried hoff bethau a chas bethau’r plentyn
• adnabod sgiliau a’r gallu i gyfathrebu
• ddeall effaith yr amgylchedd ar y plentyn.

Wrth arfer y camau uchod byddwch yn ystyried pob plentyn fel unigolion gan leihau’r tebygrwydd y bydd y plant yn arddangos ymddygiad negyddol. Mae’n bwysig bod yr ymarferwr yn cyfathrebu gan ddefnyddio datganiadau cadarnhaol yn hytrach na rhai negyddol. Y nod yw ceisio annog y plant gyda datganiadau cadarnhaol yn hytrach na’u hatgoffa’n feunyddiol gyda datganiadau negyddol.

Enghraifft o ddatganiad cadarnhaol: ‘Os wyt ti’n gwybod sawl lliw sydd yn yr enfys, cod dy law Sara. Da iawn ti’.

Enghraifft o ddatganiad negyddol: ‘Sara, rwyf wedi dweud wrthyt o’r blaen, paid â gweiddi allan’.

Ystyr cefnogi ymddygiad cadarnhaol: Mae cefnogi ymddygiad cadarnhaol yn golygu eich bod yn gwneud sylw o’r ymddygiad cadarnhaol ac yn anwybyddu’r ymddygiad negyddol. Trwy arfer y dull hwn a rhoi sylw i’r plentyn am ymddwyn yn gadarnhaol bydd yn fwy tebyg o’i wneud eto. Mae’n holl bwysig eich bod yn canmol y plentyn am yr ymddygiad cadarnhaol gan efallai gynnig gwobr.

Beth bynnag yw eich dull o gefnogi’r plant, mae angen bod yn gyson gyda’ch canmoliaeth. Mae angen sicrhau bod y ddarpariaeth yn lleihau’r rhwystrau i ddysgu er mwyn osgoi'r tebygrwydd o ymddygiad negyddol ymysg plant.

Darllen pellach

https://bit.ly/31MOQnc

Many factors can influence the behaviour of children. Their needs must be responded to or they will be likely to behave negatively. Children need to develop to be able to behave positively within their society.

Stages of development

Children's development is linked to the areas of learning. Very young children don't understand the meaning of rules, they don't understand the need to share toys or take their turn. Upon reaching the age of 4, this can change. Care must be taken not to set expectations of children too high for them to achieve. This will make them feel worthless which will in turn impact their behaviour. Overly low expectations can also impact the child leading to boredom with the situation.

Environment

The environment can direct children's behaviour. A noisy environment can impair the child's ability to listen and concentrate. If the room is too hot or cold, the children's mood will change and they won't achieve their best. It's necessary to keep to consistent times when organising a daily programme within childcare settings. By organising consistent mealtimes, playtimes and nap times every day, children will develop and get used to the routine and understand its importance. There is also a need for an environment that offers suitable stimulation for the child's age and development stage. When children are kept happy they are more likely to display positive behaviour.

Family/carers and friends

Expectations of behaviour vary within families/carers and can change over time. For example, for some families/carers it's acceptable to eat with a fork only while others require their children to learn to use a knife and fork. If expectations at home aren't the same as expectations at the setting, this can cause unnecessary conflict. Peers can also influence behaviour by persuading children to be part of a group that doesn't always display positive behaviour.

Changes in the child's life

The way children and young people respond to changes can vary, depending on their age and understanding of the situation. A child may show jealous behaviour if a new baby comes to the family/carers or misbehave if a new member joins the family/carers after a divorce. A change of class at school can cause a child to become withdrawn and appear quiet. Whatever the change in the child's life, appropriate support must be offered.

Inconsistency in rules and boundaries of behaviour

If children receive a set of rules to follow, they will understand what's expected of them. If the rules and boundaries change, it will be difficult to manage behaviour. The boundaries need to be clear so that children understand what they can and can't do. Including children and young people in the discussion of setting rules and boundaries will mean they're more likely to be obeyed as the children understand their purpose.

Specific needs

Children may have specific needs that will make it difficult for them to cope with behaviour rules. They may throw toys or strike other children out of frustration. They will also fail to develop sufficient intellectual and language skills to cope with challenging situations.

Norms of children's behavioural development:

15 months old: The child will throw toys or have a tantrum if angry. Doesn't like to share. An adult can draw their attention away from unacceptable behaviour.

18 months old: The child may be determined and frustrated and display angry behaviour if uncomfortable in a situation. An adult can draw the child's attention away from unacceptable behaviour.

2 years old: By now, the child starts to respond with anger if told off by an adult. The child will also get angry with peers and may bite, strike and push them.

3 years old: Understanding of rules starts to develop and the child knows that there is a need to apologise if they've done something wrong.

4 years old: By now the child understands basic rules and is starting to make sense of what's 'right' and 'wrong'. However, if the child hears swearing they will then use these words when speaking. Adults can't distract the child as easily, but reasoning may be possible.

5 years old: If the child displays unacceptable behaviour, they will feel guilty and ashamed. Sometimes the child will show off in front of friends, and adults will need to intervene if there is quarrelling. The child knows the methods of behaviour management such as being prevented from going out to play.

6 to 7 years old: The child's personality is developing and there will be periods of sulking or silly behaviour. By now, arguments between friends can be solved independently. They don't like to tidy up after activities and will often argue to avoid doing this. They understand the concept of 'right' and 'wrong'. They understand that rules are needed when playing a game.

8-12 years old: By now, behaviour depends a lot on peers and their expectations of them. Sometimes children will want to display suitable behaviour while other children will want to show unacceptable behaviour to draw attention. They may disagree with parents/carers' comments and feel that rules are unfair.

13-16 years old: Hormones can affect their moods and behaviour. They will also encounter many changes in their education and possibly in their family/carers which give them more independence. They may have experiences such as smoking, drinking alcohol and using drugs which are all linked to low self-esteem.

17-19 years old: By now the parent/carer should take the role of a guide rather than someone who disciplines the young person. The young person will learn from their mistakes and start a period of life which involves more freedom. However, they need to understand that conforming to rules is important.

Gall sawl ffactor ddylanwadu ar ymddygiad plant. Rhaid ymateb i’w hanghenion neu byddant yn debygol o ymddwyn yn negyddol. Mae angen i blant ddatblygu fel eu bod yn medru ymddwyn yn gadarnhaol o fewn eu cymdeithas.

Camau datblygiad

Cysylltir datblygiad plant gyda’r meysydd dysgu. Nid yw plant ifanc iawn yn deall ystyr rheolau. Nid ydynt yn deall bod angen rhannu teganau neu gymryd eu tro ond unwaith y byddant yn cyrraedd tua 4 oed mae hyn yn newid. Rhaid gofalu na osodir disgwyliadau rhy uchel ar y plentyn a’i fod yn methu cyflawni. Oherwydd hyn bydd yn teimlo’n ddiwerth a fydd yn ei dro yn amharu ar ei ymddygiad. Gall ddisgwyliadau rhy isel hefyd amharu ar y plentyn gan arwain at ddiflastod gyda’r sefyllfa.

Yr amgylchedd

Mae’r amgylchedd yn gallu llywio sut mae plant yn ymddwyn. Gall amgylchedd swnllyd amharu ar allu’r plentyn i wrando a chanolbwyntio. Os yw’r ystafell yn rhy oer neu’n rhy boeth yna bydd hwyliau’r plant yn newid ac ni fyddant yn cyflawni i’r eithaf. Mae angen cadw at amseroedd cyson wrth drefnu rhaglen ddyddiol o fewn lleoliadau gofal plant. Wrth drefnu amseroedd bwyta, chwarae a chysgu cyson bob dydd, bydd plant yn datblygu ac yn arfer gyda’r drefn gan ddeall ei bwysigrwydd. Mae hefyd angen amgylchedd sydd yn cynnig symbyliad addas ar gyfer oed a cham datblygiad y plentyn. Wrth gadw plant yn hapus maent yn fwy tebygol o arddangos ymddygiad positif.

Teulu/gofalwyr a ffrindiau

Mae disgwyliadau o ran ymddygiad yn amrywio o fewn teuluoedd/gofalwyr ac yn gallu newid dros amser. Er enghraifft mae rhai teuluoedd/gofalwyr yn gweld hi’n dderbyniol i fwyta gyda fforc yn unig tra bod teuluoedd/gofalwyr eraill angen i’w plant ddysgu defnyddio cyllell a fforc. Os nad yw disgwyliadau’r cartref yr un peth â disgwyliadau’r lleoliadau gall hyn achosi gwrthdaro diangen. Mae cyfoedion hefyd yn medru dylanwadu ar ymddygiad trwy berswadio plant i fod yn rhan o grŵp sydd ddim bob amser yn arddangos ymddygiad positif.

Newidiadau ym mywyd y plentyn

Gall y ffordd mae plant a phobl ifanc yn ymateb i newidiadau amrywio, gyda hyn yn dibynnu ar eu hoedran a’u dealltwriaeth o’r sefyllfa. Gall blentyn ymddwyn yn genfigennus os daw baban newydd i’r teulu/gofalwyr neu gall ymddwyn yn wael os bydd aelod newydd yn ymuno a’r teulu/gofalwyr yn sgil ysgariad. Gall newid dosbarth yn yr ysgol achosi plentyn i fod yn encilgar ac ymddangos yn dawel. Beth bynnag yw’r newid ym mywyd y plentyn mae’n rhaid cynnig cefnogaeth briodol.

Anghysondeb o ran rheolau a ffiniau ymddygiad

Os yw plant yn derbyn cyfres o reolau i’w dilyn byddant yn deall beth sydd i’w ddisgwyl ohonynt. Os yw’r rheolau a’r ffiniau yn newid yna bydd yn anodd rheoli ymddygiad. Mae angen i’r ffiniau fod yn glir fel bod plant yn deall beth allant wneud a’r hyn na allant wneud. Bydd cynnwys plant a phobl ifanc yn y drafodaeth wrth osod rheolau a ffiniau byddant yn fwy tebygol o gael eu cadw gan fod y plant yn deall eu pwrpas.

Anghenion penodol

Efallai bydd gan blant anghenion penodol fydd yn ei gwneud yn anodd iddynt ymdopi â rheolau ymddygiad. Efallai byddant yn taflu teganau neu daro plant eraill gan eu bod yn rhwystredig. Ni fyddant ychwaith yn datblygu sgiliau deallusol ac iaith ddigonol i fedru ymdrin â sefyllfaoedd heriol.

Normau datblygiad ymddygiad plant:

15 mis oed: Bydd y plentyn yn taflu teganau neu’n strancio os yn ddig. Heb fod yn hoffi rhannu. Gall oedolyn dynnu eu sylw oddi wrth ymddygiad annerbyniol.

18 mis oed: Gall y plentyn fod yn benderfynol ac yn rhwystredig gan arddangos ymddygiad blin os yn anghysurus mewn sefyllfa. Gall oedolyn dynnu sylw’r plentyn oddi wrth ymddygiad annerbyniol.

2 flwydd oed: Erbyn hyn mae’r plentyn yn dechrau ymateb gyda dicter os bydd oedolyn yn dweud y drefn. Mae hefyd yn mynd yn flin gyda chyfoedion gan efallai eu cnoi, eu taro a’u gwthio.

3 blwydd oed: Mae dealltwriaeth o reolau yn dechrau datblygu ac mae’r plentyn yn gwybod bod angen ymddiheuro os bydd wedi gwneud rhywbeth o’i le.

4 blwydd oed: Erbyn hyn mae gan y plentyn ddealltwriaeth o reolau sylfaenol gan ddechrau gwneud synnwyr o beth sydd yn ‘gywir ac ‘anghywir’. Fodd bynnag, os bydd y plentyn yn clywed rhegi yna bydd yn defnyddio geiriau o’r fath wrth siarad. Nid yw oedolion yn medru tynnu sylw’r plentyn gystal ond weithiau mae’n bosib rhesymu.

5 mlwydd oed: Os yw’r plentyn yn dangos ymddygiad annerbyniol yna bydd yn teimlo’n euog gyda chywilydd o’i hun. Weithiau bydd yn dangos ei hun o flaen ffrindiau a bydd angen i oedolion ymyrryd os fydd yna gweryla. Mae’r plentyn yn adnabod y dulliau o reoli ymddygiad megis cael ei atal rhag mynd allan i chwarae.

6 i 7 mlwydd oed: Mae personoliaeth y plentyn yn datblygu gan ddangos cyfnodau ble mae’n pwdu neu’n ymddwyn yn wirion. Erbyn hyn mae’n gallu datrys dadleuon rhwng ffrindiau yn annibynnol. Nid yw’n hoffi tacluso ar ôl gweithgareddau ac fe fydd yn aml yn dadlau er mwyn osgoi gwneud hyn. Mae’n deall y cysyniad ‘cywir’ ac ‘anghywir’. Mae’n deall bod angen rheolau wrth chwarae gêm.

8-12 mlwydd oed: Erbyn hyn mae ymddygiad yn dibynnu llawer ar gyfoedion a beth yw’r disgwyliadau ohonynt. Weithiau bydd plant yn awyddus i ddangos ymddygiad addas tra bydd plant eraill am dangos ymddygiad annerbyniol er mwyn tynnu sylw. Gallent anghytuno gyda sylwadau rhieni/gofalwyr gan deimlo bod rheolau yn annheg.

13- 16 mlwydd oed: Gall hormonau effeithio ar eu hwyliau a sut maent yn ymddwyn. Byddant hefyd yn dod ar draws llawer o newidiadau o ran eu haddysg ac efallai o ran y teulu/gofalwyr gan eu newid i fod yn fwy annibynnol. Efallai byddant yn cael profiadau megis ysmygu, yfed alcohol a defnyddio cyffuriau sydd oll â chyswllt gyda hunan-barch isel.

17-19 mlwydd oed: Erbyn hyn dylai’r rhiant/gofalwr gymryd rôl tywyswr yn hytrach nag un sy’n disgyblu’r person ifanc. Bydd y person ifanc yn dysgu o’u camgymeriadau ac yn dechrau cyfnod o’u bywydau a fydd yn golygu mwy o ryddid. Fodd bynnag mae angen iddynt ddeall bod cydymffurfio â rheolau yn bwysig.

When agreeing on achievable aims and setting boundaries it's important that everyone who is in contact with the child or young person is involved in the planning.

Realistic targets need to be set which correspond to the child's age and development stage with the intention for the child to succeed. Not doing this might cause the child to behave negatively. If the targets are too ambitious the child might give up, lose interest and behave in a challenging manner as they do not understand the requirements of the task or activity. On the other hand, if the targets are too easy and don't challenge the child, this might create a situation where the child misbehaves due to a lack of interest in the work set. When children are allowed to be part of the planning they feel included in the decisions made about them which will lead to positive behavioural outcomes.

When setting boundaries, it's important that the children understand the purpose of the boundaries and what's expected of them. There is no point telling a child not to climb the wall if you do not explain why. You need to explain to the children the dangers and likely consequences of rule-breaking and they need to know and understand the consequences of crossing these boundaries. As children get older, and understand more, they can see the purpose of the boundaries, and also better contribute to their imposition.

Here are a few examples of how rules can be set:

• Verbally by explaining the situation to the children to ensure that they know what is expected of them. This could be done during circle time, or at specific times during the day.
• In writing by making a list of class or home rules and putting them where everyone can see them.
• By reminding children as they get engrossed in play and therefore need regular reminders of the importance of following the rules.

Cooperation to encourage positive behaviour:

• If rules are available within childcare settings, it must be ensured that parents/carers and carers know of these in order to ensure consistency and avoid conflict. This will make the process of following rules easier for the child.
• If the child is aware that there are differing rules in different settings, in different classes or at home the child may challenge them. To avoid this, consistent practice must be displayed where the rules are not often changed.
• Children enjoy having rules that are easy to understand and the lack of good rules is seen to lead to behavioural problems amongst children and young people.
• Each childcare setting has a behaviour policy and this policy should be distributed to staff, children and parents/carers.
• Contact books between the school and home can be an effective method to ensure that staff and parents/carers communicate with each other. Staff will be able to write about the child's behaviour and achievements. Parents/carers can also fill the book in the same way to monitor events that might affect the child's behaviour. Working in this manner can assist the child to change if they show unacceptable behaviour.

The setting and the home need to work in partnership to promote positive behaviour, taking steps to prevent negative behaviour, to reinforce the setting's rules and to support the school when a child or young person needs to be punished. This will send consistent messages to children about how to behave positively at the setting and at home.

Wrth gytuno ar nodau y gellir eu cyflawni a gosod ffiniau mae’n bwysig fod pawb sydd mewn cysylltiad â’r plentyn neu’r person ifanc yn rhan o’r cynllunio.

Mae angen gosod targedau realistig i gyd-fynd ag oed a cham datblygiad y plentyn gyda’r bwriad fod y plentyn yn llwyddo. Gallai peidio gwneud hyn achosi i’r plentyn ymddwyn yn negyddol. Os yw’r targedau yn rhy uchelgeisiol efallai bydd y plentyn yn rhoi'r gorau iddi, yn colli diddordeb ac yn ymddwyn yn heriol gan nad yw’n deall gofynion y dasg neu’r gweithgaredd. Ar y llaw arall os yw’r targedau yn rhy hawdd a heb fod yn herio’r plentyn, gall greu sefyllfa lle bydd y plentyn yn troi at ddrygioni oherwydd diffyg diddordeb yn y gwaith a osodwyd. Wrth ganiatáu i’r plant fod yn rhan o’r cynllunio byddant yn teimlo eu bod yn cael eu cynnwys yn y penderfyniadau a wneir amdanynt a fydd yn arwain at ganlyniadau positif o ran ymddygiad.

Wrth osod ffiniau mae’n bwysig fod y plant yn deall pwrpas y ffiniau a beth a ddisgwylir ohonynt. Nid oes pwrpas dweud wrth blentyn am beidio dringo’r wal os nad ydych yn esbonio pam. Mae angen esbonio’r peryglon a’r canlyniadau tebygol wrth dorri rheolau i’r plant ac mae angen iddynt wybod a deall canlyniadau croesi'r terfynau hyn. Wrth i blant fynd yn hŷn, a deall mwy, gallant weld pwrpas y terfynau, a gallant hefyd gyfrannu’n well at eu gosod.

Gellir gosod rheolau:

• Ar lafar trwy esbonio’r sefyllfa i’r plant er mwyn sicrhau eu bod yn gwybod beth a ddisgwylir ohonynt. Gellid gwneud hyn yn ystod amser cylch, neu ar adegau penodol yn ystod y dydd.
• Yn ysgrifenedig trwy wneud rhestr o reolau’r dosbarth neu’r cartref a’u gosod mewn man ble gall pawb eu gweld.
• Wrth atgoffa plant gan eu bod yn ymgolli yn eu chwarae ac felly angen eu hatgoffa yn rheolaidd am bwysigrwydd dilyn y rheolau.

Cydweithio i annog ymddygiad cadarnhaol.

• Os oes rheolau ar gael o fewn lleoliadau gofal plant mae angen sicrhau fod rhieni/gofalwyr yn gwybod am y rhain er mwyn sicrhau cysondeb ac osgoi gwrthdaro. Bydd hyn yn gwneud y broses o ddilyn rheolau yn haws i’r plentyn.
• Os yw’r plentyn yn ymwybodol fod y rheolau yn gwahaniaethu mewn lleoliadau gwahanol, mewn dosbarthiadau gwahanol neu yn y cartref gall y plentyn eu herio. Er mwyn osgoi hyn mae’n rhaid arddangos arfer cyson ble na fydd y rheolau yn cael eu newid yn aml.
• Mae plant yn mwynhau cael rheolau sydd yn hawdd i’w deall a gwelir mai diffyg rheolau da sydd yn arwain at broblemau ymddygiadol ymysg plant a phobl ifanc.
• Mae gan bob lleoliad gofal plant bolisi ar ymddygiad a dylai’r polisi hwn gael ei rannu ymysg staff, plant a rhieni/gofalwyr.
• Gall llyfrau cyswllt rhwng yr ysgol a’r cartref fod yn ddull effeithiol i sicrhau bod staff a rhieni/gofalwyr yn cyfathrebu â’i gilydd. Bydd staff yn medru ysgrifennu am ymddygiad a chyflawniadau’r plentyn. Hefyd gall rieni/gofalwyr lenwi’r llyfr yn yr un modd er mwyn monitro digwyddiadau a allai effeithio ar ymddygiad y plentyn. Mae gweithio yn y modd hwn yn gallu cynorthwyo’r plentyn i newid os yw’n arddangos ymddygiad annerbyniol.

Mae angen i’r lleoliad a’r cartref weithio mewn partneriaeth er mwyn hyrwyddo ymddygiad positif, gan gymryd camau i atal ymddygiad negyddol, i atgyfnerthu rheolau’r lleoliad ac i gefnogi’r ysgol pan fydd angen cosbi plentyn neu berson ifanc. Oherwydd hyn bydd plant yn derbyn negeseuon cyson am sut i ymddwyn yn gadarnhaol yn y lleoliad ac yn y cartref.

Behaviour is learned by children and it's essential that childcare workers know this so they can use suitable methods to manage their behaviour. To support positive behaviour, consistent approaches and responses are vital as the child is going through the process of learning and starting to come to understand themselves and the world around them. A child's self-concept and self-image must be considered, along with the fact that consistency in behaviour management can impact these elements. If policies are in place in childcare settings, the approaches will be obvious, and all staff members need to familiarise themselves with them to maintain consistency within the workplace. This can be ensured by discussing the policy regularly so that the guidelines are understood by all, for the benefit of the child.

These approaches should be considered:

• Developing positive relationships with the children and being a positive role model so the childcare worker gains the children's respect.
• Children will respond well to adults who spend time with them, listen to them, play with them and show appreciation of them.
• Creating an environment where everyone can participate and be treated fairly will give the children a sense of belonging and being part of the setting.
• When children are considered when planning and allowed to be part of the planning they will respond better as they are part of the process of setting rules and boundaries.
• By understanding what needs to be planned and put into place you will support the child to manage distressed and angry feelings in a way that reduces the need for behaviour that challenges any restrictions.
• By considering children's interests, their likes and dislikes, the childcare worker can plan positively for them. Children will respect your interest in them.
• Making sure that your expectations of the child are realistic. When realistic targets are set, children will display positive behaviour.
• Discussing class rules will make expectations clear to every child.
• Celebrating children's achievements, however small, gives them a sense of self-worth.
• Constant praise, individually or in a group, will make children feel good about themselves.
• Rewarding good behaviour will make children more likely to repeat this behaviour.
• Punishing bad behaviour will make children less likely to repeat this behaviour.
• The rewards and punishments must be consistent so that children understand the consequences of their behaviour.
• If a group of children or a class is effectively managed they will be better prepared to learn as they are aware of the expectations.
• Keeping to a routine and maintaining the same practices within the setting will allow children to familiarise with them. Children like having a daily routine. It must be ensured that the routine is appropriate for the child's age and development stage.
• By changing according to need and intervening early, difficult situations can be prevented in the first place.
• Listening to children shows them that what they have to say is important. They will feel their voice is heard. They will also develop communication and intellectual skills as well as the ability to control their feelings.

Mae ymddygiad yn rhywbeth mae plant yn ei ddysgu ac mae’n hanfodol bod gweithwyr gofal plant yn gwybod hyn er mwyn medru defnyddio dulliau addas o reoli eu hymddygiad. Er mwyn cefnogi ymddygiad cadarnhaol mae dulliau gweithredu ac ymatebion cyson yn hanfodol gan fod y plentyn yn mynd drwy’r broses o ddysgu a dechrau dod i ddeall ei hunan a’r byd o’iamgylch. Bydd rhaid ystyried hunangysyniad a hunanddelwedd plentyn a bod cysondeb o ran rheoli ymddygiad yn medru cael effaith ar yr elfennau hyn. Os fydd polisïau yn eu lle o fewn lleoliadau gofal plant bydd y dulliau gweithredu yn amlwg a bydd yn angenrheidiol bod pob aelod o staff yn cyfarwyddo â hwy er mwyn cynnal cysondeb o fewn y gweithle. Gellir sicrhau hyn trwy drafod y polisi yn rheolaidd fel bod y canllawiau yn cael eu deall gan bawb, a hynny er lles y plentyn.

Dylid ystyried y dulliau gweithredu hyn:

• Datblygu perthnasau positif gyda’r plant a bod yn fodel rôl gadarnhaol fel bod yr ymarferwr yn ennyn parch y plant.
• Bydd plant yn ymateb yn dda i oedolion sy'n treulio amser gyda nhw, yn gwrando arnyn nhw, yn chwarae gyda nhw ac yn dangos iddyn nhw eu bod yn eu gwerthfawrogi.
• Wrth greu amgylchedd ble mae pawb yn medru cymryd rhan a chael eu trin yn deg bydd y plant yn cael teimlad o berthyn a bod yn rhan o’r lleoliad.
• Wrth ystyried y plant wrth gynllunio a gadael iddynt fod yn rhan o’r cynllunio byddant yn ymateb yn well gan eu bod yn rhan o’r broses o osod rheolau a ffiniau.
• Wrth ddeall beth sydd angen ei gynllunio a’i gyflwyno byddwch yn cynorthwyo’r plentyn i reoli gofid a dicter mewn ffordd sy’n lleihau’r angen i ymddwyn mewn ffordd sy’n herio unrhyw gyfyngiadau.
• Trwy gymryd i ystyriaeth ddiddordebau’r plant, eu hoff bethau a chas bethau, gall yr ymarferwr gynllunio’n gadarnhaol ar eu cyfer. Bydd plant yn parchu bod gennych ddiddordeb ynddynt.
• Gwneud yn siŵr fod yr hyn yr ydych yn ei ddisgwyl gan y plentyn yn realistig. Wrth osod targedau realistig bydd plant yn arddangos ymddygiad positif.
• Wrth drafod rheolau’r dosbarth bydd y disgwyliadau’n glir i bob plentyn.
• Wrth ddathlu cyflawniadau plant, pa bynnag mor fach ydynt, rhoddir teimlad o hunanwerth iddynt.
• Trwy roi canmoliaeth gyson, yn unigol neu mewn grŵp bydd plant yn teimlo’n dda am eu hunain.
• Wrth wobrwyo ymddygiad da bydd plant yn fwy tebygol o ailadrodd yr ymddygiad yma.
• Wrth gosbi ymddygiad annymunol bydd plentyn yn llai tebygol o ailadrodd yr ymddygiad yma.
• Mae’r rhaid bod cysondeb o ran y gwobrwyon a chosbau fel bod plant yn deall canlyniadau eu hymddygiad.
• Os bydd grŵp o blant neu ddosbarth yn cael eu rheoli’n effeithiol yna byddant yn fwy parod i ddysgu gan eu bod yn ymwybodol o’r disgwyliadau.
• Wrth gadw at drefn a chynnal yr un arferion o fewn y lleoliad bydd plant yn cyfarwyddo â hwy. Mae plant yn hoffi cael trefn ar eu diwrnod. Mae angen gwneud yn siŵr fod y drefn yn briodol ar gyfer oed a chyfnod datblygu'r plentyn.
• Wrth newid yn ôl yr angen ac ymyrryd yn gynnar gellir atal sefyllfaoedd anodd yn y lle cyntaf.
• Mae gwrando ar blant yn dangos bod yr hyn sydd ganddynt i’w ddweud yn bwysig. Byddant yn teimlo bod eu llais yn cael ei glywed. Byddant hefyd yn datblygu sgiliau cyfathrebu a deallusol a hefyd y gallu i reoli eu teimladau.

A variety of skills and techniques can be used to support and encourage positive behaviour in children.

Positive role models

Children learn a lot by imitating the behaviour of other children and their parents/carers, whether positive or negative. As children imitate the behaviour of others, it's important that childcare workers are positive role models. By being a positive role model the childcare worker can inspire a child to behave positively without giving direct instructions.

Praise

Children like to receive praise and so behave positively in order for this to happen. Children should be praised for their efforts rather than what they achieve. Children could be encouraged to praise each other by clapping or shouting when someone does something positive. This will create a fun-filled environment that promotes positive behaviour. It's important not to give praise if there is no specific reason to do so. You must decide what behaviour needs to be encouraged, and what behaviour is unacceptable.

Rules and boundaries

It's important that children know and understand what's expected of them. When boundaries are set children will come to understand that they can't break these rules. It's a good idea for children to be involved in creating the rules as they will better understand their purpose and therefore be more likely to obey them. The instructions should be clear and easy to understand, and they should be explained verbally and in writing to define acceptable behaviour. Ensure you review the rules regularly with the children.

Consistency

Consistency is needed when setting rules and boundaries. If children come to understand that the childcare worker is breaking the rules, they will be more likely to challenge the situation. Consistency is also needed when handing out rewards; avoid giving a reward one day for good behaviour but not doing so the following day. If this happens, children won't see the value of behaving positively.

Saying 'no'

The word 'no' can be effective to stop unacceptable behaviour, but it's important not to overuse a word or it can lose its effect. If the childcare worker uses 'no' it must be ensured that the child understands the meaning of this and that the unacceptable behaviour stops, or it will lose its meaning.

Facial expression

Some childcare workers can manage children's behaviour with a particular look. This method of showing that you're not happy with children's behaviour can be very effective. When the children have realised that you're unhappy and this leads to better behaviour, they should be praised.

Explanation

Older children can be prevented from behaving unacceptably by explaining to them why their behaviour is unsuitable. You could also explain the consequences of their actions if they don't stop behaving badly. It's important to explain to children that they should treat others in the same way as they like to be treated themselves in order to display and reinforce good behaviour.

Rewards

Rewarding a child for showing positive behaviour reinforces that behaviour. The child therefore gets the message that this behaviour needs to happen again and will be more likely to repeat the behaviour if rewarded. For this method to be effective, the rewards need to be something the children want to receive. The rewards may be in the form of a star chart or giving children extra time to do things that interests them. It can also be a certificate, a lucky pot, a sticker or permission to phone home.

Environment

If the setting is suitably created for children's age and development stage, they can learn in a manner that encourages positive behaviour. A good environment can influence behaviour by taking steps to prevent whatever leads to a child displaying unacceptable behaviour. It's therefore important that the environment is suitable in terms of space, offers sufficient stimulation and that there are opportunities for children to make choices and decisions for themselves.

Mae amrywiaeth o sgiliau a thechnegau mae modd eu defnyddio er mwyn cefnogi ac annog ymddygiad cadarnhaol plant.

Modelau rôl positif

Mae plant yn dysgu llawer wrth efelychu ymddygiad plant eraill a’u rhieni/gofalwyr, boed hynny’n gadarnhaol neu yn negyddol. Gan fod plant yn dynwared ymddygiad pobl eraill mae’n bwysig bod yr ymarferwr yn fodelau rôl cadarnhaol. Trwy fod yn fodel rôl bositif gall yr ymarferwr ysbrydoli plentyn i ymddwyn yn gadarnhaol heb gynnig cyfarwyddiadau uniongyrchol.

Canmoliaeth

Mae plant yn hoffi derbyn canmoliaeth ac felly yn ymddwyn yn gadarnhaol er mwyn i hyn ddigwydd. Dylid canmol plant am eu hymdrechion yn hytrach na’r hyn sy’n cael ei gyflawni ganddynt. Gellid annog plant i ganmol ei gilydd trwy glapio neu floeddio pan fydd rhywun yn gwneud rhywbeth cadarnhaol. Bydd hyn yn creu amgylchedd sy’n llawn hwyl ac un sy’n hyrwyddo ymddygiad cadarnhaol. Mae’n bwysig peidio rhoi canmoliaeth os nad oes yna reswm penodol am wneud hynny. Rhaid penderfynu pa ymddygiad sydd angen ei annog, a pha ymddygiad sy’n annerbyniol.

Rheolau a ffiniau

Mae’n bwysig bod plant yn gwybod a deall yr hyn a ddisgwylir ohonynt. Wrth osod ffiniau bydd plant yn dod i ddeall nad ydynt yn medru torri’r rheolau hyn. Mae’n syniad da fod plant yn rhan o greu’r rheolau gan ddeall eu pwrpas yn well ac felly yn fwy tebygol o gadw atynt. Dylai’r cyfarwyddiadau fod yn glir ac yn hawdd i’w deall a dylid eu hesbonio ar lafar ac yn ysgrifenedig gan ddiffinio beth yw ymddygiad derbyniol. Sicrhewch eich bod yn adolygu’r rheolau yn gyson gyda’r plant.

Cysondeb

Mae angen bod yn gyson wrth osod rheolau a ffiniau. Os yw plant yn dod i ddeall bod yr ymarferwr yn torri’r rheolau yna byddant yn fwy tebygol i herio’r sefyllfa. Hefyd mae angen bod yn gyson wrth rannu gwobrau gan osgoi rhoi gwobr un diwrnod am ymddygiad da ond peidio gwneud hynny'r diwrnod canlynol. Os yw hyn yn digwydd ni fydd plant yn gweld gwerth mewn ymddwyn yn gadarnhaol.

Dweud ‘na’

Gall y gair ‘na’ brofi’n effeithiol os am atal ymddygiad annerbyniol, ond mae’n bwysig peidio gor-ddefnyddio gair neu gall golli ei effaith. Os yw’r ymarferwr yn defnyddio ‘na’ mae angen sicrhau fod y plentyn yn deall ei ystyr a bod yr ymddygiad annerbyniol yn dod i ben neu bydd yn colli ei ystyr.

Mynegiant wyneb

Mae rhai gweithwyr gofal plant yn gallu rheoli ymddygiad plant gydag edrychiad arbennig. Gall y modd yma o ddangos nad ydych yn hapus gydag ymddygiad y plant fod yn effeithiol iawn. Wedi i’r plant ddeall eich bod yn anhapus ac mae hyn yn arwain at ymddygiad gwell yna dylid eu canmol.

Eglurhad

Gellir atal plant hŷn rhag ymddwyn yn annerbyniol drwy egluro iddynt pam mae eu hymddygiad yn anaddas. Gellid hefyd egluro canlyniadau eu gweithredoedd os na fyddant yn rhoi terfyn ar ymddygiad gwael. Mae’n bwysig egluro wrth blant y dylent drin eraill yn yr un ffordd ag y maent yn hoffi cael eu trin eu hunain er mwyn dangos ac atgyfnerthu ymddygiad da.

Gwobrwyo

Wrth wobrwyo plentyn am ddangos ymddygiad cadarnhaol mae’r ymddygiad hwnnw’n cael ei atgyfnerthu. Mae’r plentyn felly yn derbyn neges bod angen i’r ymddygiad hwn ddigwydd eto a bydd yn fwy tebygol o ailadrodd yr ymddygiad os caiff ei wobrwyo. Er mwyn i’r dull yma brofi’n effeithiol, mae angen i wobrau fod yn rhywbeth y mae plant yn awyddus i’w derbyn. Gall y gwobrwyo fod ar ffurf siart seren neu roi amser ychwanegol i blant wneud yr hyn sydd o ddiddordeb iddynt. Gall hefyd fod yn dystysgrif, yn dwba lwcus, sticer neu ganiatâd i ffonio adre.

Amgylchedd

Os yw’r lleoliad wedi’i greu’n addas ar gyfer oed a cham datblygiad plant bydd dysgu yn gallu digwydd gan annog ymddygiad cadarnhaol. Mae amgylchedd da yn medru dylanwadu ar ymddygiad trwy gymryd camau i atal yr hyn sy’n arwain at y plentyn yn arddangos ymddygiad annerbyniol. Mae’n bwysig felly bod yr amgylchedd yn addas o ran gofod, yn cynnig symbyliad digonol a bod yna gyfleoedd i blant wneud dewisiadau a phenderfyniadau dros eu hunain.